ฆสพ.สบส. ๒๙๘๓/๒๕๖๗

ถาม:

ซอมบี้เซลล์ คืออะไร เป็นภัยต่อร่างกายเราไหม

ตอบ:

ซอมบี้เซลล์ หรือที่ทางการแพทย์เรียกว่า “Senescent Cells” คือเซลล์ที่เสื่อมสภาพและหมดอายุการใช้งาน แต่ไม่ตายไปอย่างสมบูรณ์ค่ะ ทำให้ยังคงอยู่ในร่างกายและปล่อยสารที่ก่อให้เกิดการอักเสบและทำร้ายเซลล์รอบข้าง จนทำให้เกิดปัญหาแก่ร่างกาย เช่น ผิวพรรณที่เสื่อมโทรม หรือปัญหาสุขภาพจากการอักเสบเรื้อรัง

การทำโปรแกรมพวก Exosome หรือ Stem Cell ถือเป็นแนวทางฟื้นฟู (Regenerative Medicine)

  • Exosome เป็นเหมือนสารที่ช่วยกระตุ้นเซลล์สุขภาพดีให้ทำงานได้ดีขึ้น ลดผลกระทบจากซอมบี้เซลล์
  • Stem Cell ใช้ในการแทนที่หรือซ่อมแซมเซลล์ใหม่ ลดจำนวนเซลล์ที่เสื่อมสภาพ ฟื้นฟูและสร้างเนื้อเยื่อใหม่

ดังนั้นสรุปได้ว่า ซอมบี้เซลล์ก็คือเซลล์ที่เสื่อมสภาพตามวัยค่ะ ไม่ยอมตายดีๆ แถมยังปล่อยสารทำลายเซลล์ดีๆ รอบตัวอีก เราทำอะไรกับซอมบี้เซลลได้บ้าง หมอสรุปให้สั้นๆนดังนี้ค่ะ

zombie cells คืออะไร เกิดจากอะไร
ซอมบี้เซลล์ สเต็มเซลล์ stem cells คืออะไร

ต้นเหตุที่ทำให้เกิดซอมบี้เซลล์

ซอมบี้เซลล์ หรือเซเนสเซนต์เซลล์ เกิดจากสาเหตุต่างๆ ที่ทำให้เซลล์ในร่างกายเสื่อมสภาพ ได้แก่

  1. อายุที่เพิ่มขึ้น (Aging)
    เมื่อเราอายุมากขึ้น เซลล์ในร่างกายก็เสื่อมไปตามธรรมชาติ ความสามารถในการแบ่งตัวและซ่อมแซมตัวเองก็ลดลง ทำให้เกิดเซลล์ที่หยุดทำงานแต่ยังไม่ตาย มันกลายเป็น “ซอมบี้เซลล์” ในที่สุด
  2. ความเสียหายจากมลภาวะ (Pollution) และความเครียดออกซิเดชัน (Oxidative Stress)
    มลพิษในสิ่งแวดล้อม สารอนุมูลอิสระ (Free Radicals) ที่ได้รับจากแสงแดด การสูบบุหรี่ หรืออาหารที่ไม่มีประโยชน์ ทำให้เซลล์ถูกทำลายอย่างต่อเนื่องจนกลายเป็นซอมบี้เซลล์
  3. ความเสียหายทางพันธุกรรม (DNA Damage)
    การสะสมของความเสียหายต่อ DNA จากปัจจัยต่างๆ ทำให้เซลล์บางเซลล์เข้าสู่ภาวะเซเนสเซนต์แทนที่จะตายไป
  4. การอักเสบเรื้อรัง (Chronic Inflammation)
    การอักเสบที่เกิดขึ้นซ้ำๆ ในร่างกายทำให้กระบวนการซ่อมแซมเซลล์ผิดปกติ และเซลล์บางส่วนที่ได้รับความเสียหายจะหยุดทำงาน แต่ไม่ถูกทำลาย

วิธีจัดการและกำจัดซอมบี้เซลล์

การกำจัดซอมบี้เซลล์ไม่สามารถทำได้ด้วยตัวเอง 100% เพราะมันเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการแก่ชรา แต่เราสามารถ “ลดจำนวน” และ “ฟื้นฟู” เพื่อบรรเทาผลกระทบจากเซลล์เหล่านี้ได้

  1. เปลี่ยนไลฟ์สไตล์
    • เน้นการดูแลสุขภาพ เช่น การกินอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผักใบเขียว ผลไม้ที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidants) เช่น วิตามิน C และ E
    • ลดมลพิษที่สัมผัส เช่น ใช้ครีมกันแดด หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
    • ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอเพื่อส่งเสริมกระบวนการกำจัดเซลล์เสื่อม
  2. การดูแลเฉพาะทาง (Advanced Techniques)
    • Senolytics (ยาหรือสารที่ช่วยฆ่าซอมบี้เซลล์โดยเฉพาะ) ในอนาคตอาจมีการใช้ยาที่เรียกว่า “Senolytics” ซึ่งออกแบบมาเพื่อลดจำนวนซอมบี้เซลล์ในร่างกายโดยเฉพาะ แต่นี่ยังอยู่ในช่วงการศึกษาวิจัย
    • Exosome Therapy หรือ Stem Cell Therapy การใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์ เช่น การฉีด Exosome หรือ Stem Cell จะช่วยซ่อมแซมเซลล์เสื่อม กระตุ้นเซลล์ดีๆ และลดผลเสียจากซอมบี้เซลล์
    • เลเซอร์ยกกระชับ หรือทรีตเมนต์ผิว เทคนิคเหล่านี้ช่วยกระตุ้นร่างกายให้สร้างเซลล์ใหม่ ลดผลเสียจากเซลล์เก่าด้วยการผลัดเซลล์ผิว
  3. เสริมสารต้านอนุมูลอิสระและวิตามิน
    สารที่ช่วยในการฟื้นฟูเซลล์ เช่น Coenzyme Q10, Glutathione หรือ Collagen ช่วยลดความเสียหายที่เกิดขึ้นในระดับเซลล์ซ้อนทับ
  4. สร้างกระบวนการขจัดเซลล์แบบธรรมชาติ (Autophagy)
    การกระตุ้น Autophagy หรือกระบวนการที่ร่างกายกำจัดเซลล์เสียเองผ่านการอดอาหารแบบ Intermittent Fasting (IF) ก็เป็นอีกแนวทางที่วิจัยว่าช่วยได้

สรุปได้ว่า การกำจัดซอมบี้เซลล์หรือฟื้นฟูร่างกายเพื่อชะลอวัย เป็นเรื่องที่ต้องอาศัยทั้งการปรับวิถีชีวิตและการใช้นวัตกรรมการแพทย์ร่วมกัน

คำถามอื่นๆที่พบบ่อย