ทำไมขยี้ตาบ่อยแล้วใต้ตาคล้ำ มีวิธีรักษายังไง

ขยี้ตา VS ภูมิแพ้ ตัวการไหนทำใต้ตาพัง?

เป็นคำถามที่ดีและพบบ่อยมากในคลินิกเลยค่ะ จริงๆ แล้วความเชื่อที่ว่า “ขยี้ตาแล้วใต้ตาคล้ำ” นั้น เป็นความจริงค่ะ แต่ไม่ใช่สาเหตุเดียว เพราะเรื่องนี้มีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิดกับ “โรคภูมิแพ้” เหมือนเป็นวงจรอุบาทว์ที่ส่งผลต่อกันและกันค่ะ เดี๋ยวหมอจะอธิบายแยกแยะให้เห็นภาพชัดเจนนะคะ ว่ากลไกมันเกิดขึ้นได้อย่างไร

1. ภูมิแพ้ (Allergy) คือ “ต้นตอ” ของความหมองคล้ำจากภายใน

คนไข้เข้าใจถูกส่วนหนึ่งค่ะว่าภูมิแพ้คือสาเหตุหลัก ในทางการแพทย์เราเรียกว่า “Allergic Shiners” ค่ะ กลไกคือ

• เมื่อเรามีอาการภูมิแพ้ (โดยเฉพาะภูมิแพ้อากาศ) เยื่อบุโพรงจมูกจะบวม ทำให้ เลือดไหลเวียนไม่สะดวกและเกิดการคั่ง บริเวณหลอดเลือดดำรอบดวงตาและจมูก
• ผิวหนังใต้ตาของเรา บางที่สุดในร่างกาย (หนาเพียงประมาณ 0.5 มม.) พอเลือดดำคั่งอยู่ข้างใต้ จึงมองเห็นเป็น สีม่วงคล้ำหรือสีเทาๆ ได้ชัดเจนกว่าบริเวณอื่นค่ะ

2. การขยี้ตา (Eye Rubbing) คือ “ตัวเร่ง” ให้พังเร็วขึ้นและถาวร

ถึงแม้ภูมิแพ้จะเป็นต้นเหตุของอาการคัน แต่การที่คนไข้ ขยี้ตาแรงๆ บ่อยๆ นี่แหละค่ะที่เป็นตัวการสำคัญที่ทำให้รักษายาก เพราะ:

• การอักเสบและเม็ดสี (PIH): แรงเสียดสีจากการขยี้ตา จะไปกระตุ้นเซลล์เม็ดสี (Melanocyte) ให้ผลิตเม็ดสีเพิ่มขึ้น เพื่อปกป้องผิวจากการถูกทำร้าย ผลคือผิวจะ คล้ำลงและหนาตัวขึ้น (Lichenification) เหมือนเวลาเราเกาแขนบ่อยๆ แล้วผิวตรงนั้นด้านและดำนั่นเองค่ะ
• เส้นเลือดฝอยแตก: การขยี้แรงๆ ทำให้ เส้นเลือดฝอยเล็กๆ ใต้ตาแตก เลือดที่รั่วซึมออกมาจะสะสมและทิ้งคราบธาตุเหล็ก (Hemosiderin) ไว้ ทำให้ใต้ตาดูช้ำๆ เหลืองๆ ม่วงๆ ถาวรได้ค่ะ

3. ริ้วรอยก่อนวัย ของแถมที่ไม่ได้รับเชิญ

นอกจากความคล้ำแล้ว การขยี้ตายังทำลายคอลลาเจนและอีลาสติน ทำให้เกิด ริ้วรอยเล็กๆ (Fine lines) และความเหี่ยวย่น ได้เร็วกว่าคนปกติมหาศาลเลยค่ะ

ภูมิแพ้ทำให้เกิดการคั่งของเลือด (สีม่วง/เขียว) + อาการคัน $\to$→ นำไปสู่การขยี้ตา $\to$→ การขยี้ตาทำให้เกิดเม็ดสีสะสม (สีน้ำตาล) และริ้วรอย
ดังนั้น มันเกิดจากทั้งสองอย่างผสมกัน ค่ะ

ใต้ตาคล้ำจาก ภูมิแพ้/ขยี้ตา vs อายุ/ร่องลึก

หัวข้อ	1. กลุ่มภูมิแพ้ & ขยี้ตา (Pigment & Vascular)	2. กลุ่มอายุ & ร่องลึก (Structural Shadow)
สาเหตุหลัก	เกิดจาก เส้นเลือดคั่ง (ภูมิแพ้) และ เม็ดสีเข้มขึ้น จากการอักเสบและแรงเสียดสี (ขยี้ตา)	เกิดจาก กระดูกเบ้าตาทรุดตัว และไขมันใต้ตาหายไปตามวัย ทำให้เกิด “ร่องลึก” จนแสงตกกระทบเป็น เงา
ลักษณะสีที่เห็น	มักเป็นสี ม่วง, น้ำเงิน, หรือเทา (เส้นเลือด) ผสมกับสี น้ำตาล (เม็ดสีจากการขยี้)	ไม่ใช่สีผิวที่เปลี่ยนไปจริงๆ แต่เป็น เงาสีดำมืดๆ ที่เกิดจากความลึกและความโหล
สภาพผิว	ผิวมักจะ แห้ง หยาบกร้าน หรือหนาตัวขึ้นจากการถูไถบ่อยๆ อาจมีริ้วรอยตื้นๆ ร่วมด้วย	ผิวอาจจะปกติ แต่ดู โหล ลึก หรือมีถุงใต้ตาปูดออกมาด้านบน ทำให้ร่องข้างล่างดูชัดขึ้น
วิธีเช็คเบื้องต้น	ลองดึงผิวเบาๆ: ถ้าดึงผิวใต้ตาออกมาแล้ว “สีคล้ำนั้นติดตามผิวหนังออกมาด้วย” แสดงว่าเป็นที่เม็ดสีหรือเส้นเลือด	ลองเงยหน้ามองไฟ: หรือเอาไฟส่องหน้าตรงๆ ถ้า “รอยคล้ำจางลงหรือหายไป” แสดงว่าเป็นแค่เงาจากร่องลึก
การรักษาที่ตรงจุด	แก้ที่ผิวและยา: รักษาภูมิแพ้, เลิกขยี้ตา, ทาครีม Whitening, เลเซอร์ลดเม็ดสี, ฉีดเมโสใส	แก้ด้วยการเติมเต็ม: ต้องใช้ ฟิลเลอร์ (Filler) เติมร่องลึกให้เต็ม เพื่อลบเงา หรือการผ่าตัดจัดเรียงไขมัน