มีก้อนเนื้อปูดขึ้นมาที่ข้อมือ อันตรายไหม กินยาจะหายไหม

ก้อนแปลกๆ ที่ข้อมือ…อย่าเพิ่งตกใจไป

พอเห็นก้อนนูนๆ ขึ้นมาที่ข้อมือแบบนี้ หลายคนอาจจะรู้สึกกังวล หรือบางทีก็เผลอคิดว่าเป็นแค่ “ก้อนน้ำ” หรือซีสต์ธรรมดาๆ แล้วพยายามนวดๆ กดๆ หรือแม้กระทั่งพยายามเจาะให้ยุบไปเองใช่ไหมคะ? หมอขอบอกเลยว่า…ใจเย็นๆ ก่อนนะคะ ห้ามทำแบบนั้นเด็ดขาดเลยค่ะ!

เพราะอะไรน่ะหรอคะ? ลองนึกภาพตามหมอนะคะว่า บริเวณข้อมือของเรา โดยเฉพาะฝั่งฝ่ามือที่อยู่ใกล้ๆ นิ้วโป้งเนี่ย เป็นจุดที่มีความสำคัญมากๆ เลยค่ะ มีทั้ง เส้นเลือดใหญ่ เส้นประสาท ที่ส่งความรู้สึกไปทั่วฝ่ามือ และ เอ็นที่ควบคุมการขยับของนิ้ว อยู่กันอย่างหนาแน่นเลยค่ะ การที่เราไปยุ่งกับก้อนเอง ไม่ว่าจะเป็นการกด การนวด หรือยิ่งกว่านั้นคือการเจาะ อาจทำให้เกิดการบาดเจ็บถาวร กับโครงสร้างสำคัญเหล่านี้ได้เลยนะคะคนไข้ หมอไม่อยากให้เกิดเรื่องแบบนั้นเลยค่ะ

ก้อนที่ข้อมือของเรา เกิดจากอะไรได้บ้างนะ?

มีสาเหตุได้หลายอย่างเลยค่ะ ไม่ใช่ทุกก้อนจะเป็นแค่ซีสต์เสมอไปนะคะ หมอขอสรุปให้คนไข้เข้าใจง่ายๆ แบบนี้ค่ะ

1. ก้อนน้ำใสๆ หรือซีสต์จากปลอกเอ็น (Ganglion cyst): เป็นก้อนที่พบได้บ่อยที่สุดค่ะ เกิดจากเยื่อหุ้มข้อหรือปลอกเอ็นของเราโป่งออกมาคล้ายถุงน้ำเล็กๆ ค่ะ มักจะนิ่มๆ กดแล้วเคลื่อนได้นิดหน่อย แต่ถ้าอยู่ตรงข้อมือฝั่งนี้ ต้องระวังเป็นพิเศษ นะคะ เพราะเขาอยู่ใกล้กับ เส้นเลือดแดงใหญ่ (radial artery) มากๆ เลยค่ะ
2. ก้อนไขมัน (Lipoma): อันนี้ก็เป็นอีกชนิดที่เจอได้ค่ะ เป็นก้อนเนื้อนิ่มๆ เคลื่อนไหวได้ดี มักจะไม่ค่อยเจ็บ และจะโตขึ้นอย่างช้าๆ ค่ะ
3. ก้อนจากเอ็นอักเสบเรื้อรัง (Tenosynovitis): บางครั้งก็เกิดจากเอ็นของเราอักเสบเรื้อรังค่ะ อย่างเช่นในโรค De Quervain’s disease ที่มักทำให้ปลอกเอ็นบริเวณนั้นบวมหนาขึ้นมาเป็นก้อน มักจะมีอาการเจ็บเวลาขยับนิ้วโป้ง หรือเวลาที่เราหิ้วของบ่อยๆ ค่ะ
4. ก้อนเนื้ออื่นๆ (เช่น Giant cell tumor of tendon sheath): ก้อนเหล่านี้มักจะค่อนข้างแข็ง ไม่ยุบง่ายๆ และค่อยๆ โตขึ้นอย่างช้าๆ ค่ะ
5. หลอดเลือดโป่ง (Vascular lesion): อันนี้อาจจะพบไม่บ่อยนัก แต่ก็เป็นไปได้ค่ะว่าก้อนที่เราเห็นอาจจะเกี่ยวข้องกับหลอดเลือดข้างใน ซึ่งถ้าเผลอไปเจาะผิดจุด อาจทำให้มีเลือดออกมาก และเป็นอันตรายได้เลยค่ะ

คุณสมบัติ	ก้อนที่ข้อมือ ( เช่น ซีสต์, เอ็นอักเสบ, ฯลฯ)	ก้อนเนื้อไขมัน (Lipoma) ที่ผ่าออกได้ (ทั่วไป)
ลักษณะทั่วไป	ก้อนนูน ขึ้นที่ข้อมือด้านฝ่ามือฝั่งนิ้วโป้ง อาจนิ่มหรือแข็ง ขึ้นอยู่กับชนิด	ก้อนนูนใต้ผิวหนัง มักนิ่มหนืดคล้ายยาง และอาจพบได้ทั่วร่างกาย (รวมถึงที่ข้อมือด้วย)
ส่วนประกอบหลัก	มีได้หลากหลาย: ของเหลวใส (ซีสต์), เนื้อเยื่อไขมัน (ไลโปมา), เนื้อเยื่อเอ็นที่หนาตัว (เอ็นอักเสบ), เนื้อเยื่อเนื้องอก หรือแม้กระทั่ง เส้นเลือด	เนื้อเยื่อไขมัน ที่เจริญเติบโตผิดปกติ ไม่ใช่เนื้อร้าย
ความเจ็บปวด	หลากหลาย ตั้งแต่ไม่เจ็บเลย (ไลโปมา, ซีสต์ขนาดเล็ก) ไปจนถึง เริ่มตึงหรือเจ็บ เวลาขยับ (เอ็นอักเสบ, ซีสต์ขนาดใหญ่กดทับเส้นประสาท)	โดยทั่วไป ไม่เจ็บปวด ยกเว้นก้อนมีขนาดใหญ่มากจนกดทับเส้นประสาท หรืออยู่ในตำแหน่งที่ถูกเสียดสีบ่อยๆ
การเคลื่อนที่	แตกต่างกันไป เช่น เคลื่อนได้เล็กน้อย (ซีสต์), เคลื่อนไหวได้ดี (ไลโปมา), เคลื่อนไหวไม่ดีหรือค่อนข้างแข็ง (เอ็นอักเสบ, เนื้องอกปลอกเอ็น)	เคลื่อนไหวได้ดี เมื่อกดหรือขยับใต้ผิวหนัง
ความเสี่ยง/ข้อควรระวัง	สูงกว่า! เพราะข้อมือเป็นจุดที่มี เส้นเลือดใหญ่และเส้นประสาทสำคัญอยู่หนาแน่นมาก การกด นวด หรือเจาะเอง เสี่ยงต่อการบาดเจ็บถาวร อาจมีอาการชาหรืออ่อนแรงได้หากก้อนกดทับเส้นประสาท	โดยทั่วไป ไม่อันตราย และโอกาสกลายเป็นเนื้อร้ายมีน้อยมาก โตช้า แต่อาจทำให้รู้สึกรำคาญหรือกังวลได้
การวินิจฉัย	จำเป็นต้องให้แพทย์ตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด รวมถึงการตรวจร่างกาย, อัลตราซาวด์ (สำคัญมากเพื่อแยกของเหลว/เนื้อแน่น และดูความสัมพันธ์กับโครงสร้างสำคัญ), X-ray หรือ MRI ตามความเหมาะสม	ตรวจร่างกาย, อัลตราซาวด์ (มักใช้ยืนยันว่าเป็นก้อนไขมัน), อาจมี MRI ในบางกรณีที่ก้อนลึกหรือมีขนาดใหญ่
การรักษา	ขึ้นอยู่กับชนิดของก้อน: สังเกตอาการ, เจาะดูดน้ำโดยใช้อัลตราซาวด์นำทาง (สำหรับซีสต์), หรือ ผ่าตัดนำก้อนออก (สำหรับก้อนเนื้อแน่น, โตขึ้น, หรือมีอาการ)	โดยทั่วไป ไม่ต้องรักษา หากไม่มีอาการ หรือขนาดไม่ใหญ่จนรบกวน หากต้องการเอาออกมักจะใช้วิธี ผ่าตัดเล็กนำก้อนออก