ไขมันใต้ผิวหนัง กับ ฝีต่างกันตรงไหนบ้าง ฝีผ่าได้ไหม

เปรียบเทียบ	ก้อนไขมัน (Lipoma)	ฝี (Abscess)
ความรู้สึกเมื่อสัมผัส	นุ่มๆ หยุ่นๆ เหมือนยางลบหรือเม็ดสาคู กดแล้วบุ๋มได้เล็กน้อย และ ขยับเลื่อนไปมาได้	แข็ง ตึง และแน่น เหมือนลูกโป่งใส่น้ำที่อัดจนแน่น ขยับได้ยากกว่า
อาการเจ็บปวด	ไม่เจ็บ (ยกเว้นก้อนใหญ่มากจนไปกดทับเส้นประสาท)	ปวดมาก ปวดตุบๆ ยิ่งสัมผัสยิ่งเจ็บทรมาน
สีและความร้อน	สีผิวปกติ ไม่มีความร้อน	ผิวหนัง บวมแดง ชัดเจน และเมื่อสัมผัสจะรู้สึก อุ่นหรือร้อน กว่าผิวจุดอื่น
ความเร็วในการโต	โตช้ามาก (บางคนเป็น 10 ปีขนาดเท่าเดิม)	โตเร็วมาก (ภายใน 1-3 วัน ก้อนจะใหญ่ขึ้น บวมขึ้นอย่างเห็นได้ชัด)
สิ่งที่อยู่ข้างใน	ก้อนเนื้อเยื่อไขมัน	หนอง (ซากเชื้อแบคทีเรีย และเซลล์เม็ดเลือดขาวที่ตายแล้ว)
ความจำเป็นในการรักษา	(ผ่าออกเมื่อกังวลเรื่องความสวยงาม)	ต้องรีบรักษาทันที เพื่อป้องกันเชื้อลุกลามเข้ากระแสเลือด
วิธีการรักษา	ผ่าตัดเลาะก้อนไขมันออก (Excision)	ทานยาปฏิชีวนะ หรือ กรีดระบายหนอง (Incision & Drainage)

ก้อนนูนปริศนา? เช็กให้ชัวร์ก่อนว่าเป็น “ก้อนไขมัน” หรือ “ฝี” กันแน่

หลายครั้งที่คนไข้เข้ามาปรึกษาหมอด้วยความกังวลว่ามีก้อนนูนขึ้นตามตัว จริงๆ แล้ว ก้อนไขมัน (Lipoma) และ ฝี (Abscess) มีความแตกต่างกันค่อนข้างชัดเจน ถ้าเราสังเกตดีๆ จะแยกออกได้ไม่ยากค่ะ

• สัมผัสแล้วรู้สึกอย่างไร?
  • ก้อนไขมัน: จับแล้วจะรู้สึก นุ่มๆ หยุ่นๆ ขยับได้นิดหน่อย เหมือนมีเม็ดสาคูหรือก้อนยางอยู่ใต้ผิวหนัง ที่สำคัญคือ “มักจะไม่เจ็บ” เว้นแต่จะไปกดทับเส้นประสาทค่ะ
  • ฝี: จับแล้วจะรู้สึก แข็ง ตึง และเจ็บ ผิวหนังบริเวณนั้นจะ “บวมแดงและร้อน” กว่าจุดอื่น เพราะเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียจนเกิดหนองสะสมค่ะ
• ความเร็วในการโต
  • ก้อนไขมัน: โตช้ามาก บางคนเป็นมาหลายปีขนาดแทบไม่เปลี่ยน
  • ฝี: โตเร็วมาก ภายในไม่กี่วัน (1-3 วัน) จะเริ่มบวมเป่งและปวดมากขึ้นเรื่อยๆ ค่ะ

“ฝี” ผ่าได้ไหม? ต้องทำยังไงให้หายขาดและแผลสวย

คำถามที่คนไข้ถามบ่อยคือ “เป็นฝีผ่าเอาออกเลยได้ไหมคะ?” หมอขออธิบายแบบนี้ค่ะว่า ฝีผ่าได้ และจำเป็นต้องทำในบางกรณี แต่กรรมวิธีจะต่างจากการผ่าก้อนไขมันค่ะ

1. การระบายหนอง (Incision and Drainage)
   ถ้าฝียังไม่แตกเอง หรือมีขนาดใหญ่ หมอจำเป็นต้อง “กรีดระบายหนองออก” ค่ะ เพราะยาปฏิชีวนะอาจเข้าไม่ถึงโพรงหนอง การเอาหนองออกจะช่วยลดอาการปวดและลดการลุกลามได้ทันที
2. กรณีฝีเกิดจากซีสต์อักเสบ (Inflamed Cyst)
   บางครั้งฝีเกิดจากถุงน้ำใต้ผิวหนัง (Cyst) ที่อักเสบ กรณีนี้ถ้าแค่เจาะหนองออก “ถุงซีสต์ยังอยู่” ก็มีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำได้ค่ะ ดังนั้นในทางความงาม เมื่อหายอักเสบแล้ว หมออาจแนะนำให้มา ผ่าตัดเอาถุงหุ้มออก (Excision) ในภายหลัง เพื่อไม่ให้เป็นซ้ำและจัดการแผลให้เล็กเนียนที่สุดค่ะ