จะรู้ได้ไหมว่าแผลผ่าตัดเราจะเป็นหรือไม่เป็นคีลอยด์

จะรู้ได้ไหมว่าแผลผ่าตัดเราจะเป็นหรือไม่เป็นคีลอยด์?

หมอมีคำตอบจาก “ธรรมชาติของร่างกาย” มาเล่าให้ฟังค่ะ คนไข้หลายคนกังวลถามหมอเข้ามาว่า “เราจะรู้ล่วงหน้าได้ไหมว่าแผลผ่าตัดของเราจะกลายเป็นคีลอยด์หรือเปล่า?” หมอขอตอบเลยว่า เราสามารถ “คาดการณ์” แนวโน้มได้จากการสังเกตอาการในช่วงแรกค่ะ

เรื่องนี้ไม่ใช่เรื่องดวง แต่เป็นเรื่องของวิทยาศาสตร์และกลไกธรรมชาติของร่างกายเราเองค่ะ หมออยากให้ลองทำความเข้าใจ 3 เฟสของการหายของแผลกันนิดนึงนะคะ แล้วจะร้องอ๋อเลยว่าทำไมหมอถึงย้ำนักย้ำหนาเรื่องการพักฟื้น

ช่วงชี้ชะตา เฟสแรก (Inflammation)

ทันทีที่มีแผล ร่างกายจะเริ่มกระบวนการห้ามเลือดและการอักเสบค่ะ ช่วงนี้แผลจะบวมแดง ซึ่งเป็นเรื่องปกติ แต่จุดสำคัญคือ “ระยะเวลา” ค่ะ ถ้าเราดูแลดี ไม่ไปรบกวนแผล ช่วงอักเสบนี้จะสั้น แล้วร่างกายจะรีบเข้าสู่กระบวนการซ่อมแซมต่อไป แต่ถ้าแผลอักเสบนาน แดงนาน หรือติดเชื้อ กระบวนการหายจะเริ่มรวน และนี่แหละค่ะคือจุดเริ่มต้นของความเสี่ยงที่จะเป็นคีลอยด์

ช่วงสร้างความแข็งแรง เฟสสอง (Fibroproliferation)

พอการอักเสบหายไป ร่างกายจะเร่งสร้างคอลลาเจนมาซ่อมแซม ช่วงนี้แผลจะเริ่มแข็งๆ เพราะร่างกายต้องการความแข็งแรงคืนมาให้เร็วที่สุด (ช่วงนี้เรามักจะตัดไหมกันที่ 5-7 วันค่ะ)

ช่วงแผลสวย เฟสสาม (Remodelling)

นี่คือช่วงจัดระเบียบคอลลาเจนค่ะ จากที่สร้างมารกๆ ร่างกายจะเกลี่ยให้เรียบเนียน ถ้าเฟสแรกจบเร็ว เฟสสองมาตามนัด เฟสสามก็จะทำงานได้สมบูรณ์ แผลจากที่เป็นไตแข็งๆ จะค่อยๆ นิ่มลงและเรียบเนียนไปกับผิวค่ะ